Links
Artikelen
De kracht van het bestuur-model
‘Het raad-van-toezicht-model is toch het beste?’ Het is een veelgehoorde vraag wanneer het besturingsmodel van een culturele instelling wordt besproken. Het bestuur-model en het raad-van-toezicht-model zijn de twee gebruikte modellen als een culturele instelling de stichtingsvorm hanteert. Met de introductie van de Governance Code Cultuur 2019, waarin het raad-van-toezicht-model als uitgangspunt voor de acht principes met bijbehorende aanbevelingen wordt genomen, wordt de in de sector heersende gedachte dat elke culturele instelling het besturingsmodel moet wijzigen naar een raad-van-toezicht-model nog meer bestendigd. Of dit een terechte opvatting is, analyseert Jacqueline Stolmeijer-Arends in Goed Bestuur & Toezicht, 4-2020 (50-56).
Er zijn wezenlijke verschillen tussen de twee modellen die momenteel worden toegepast. En juist bij organisaties in ontwikkeling heeft het bestuur-model een voorkeur. Want afhankelijk van de fase waarin een organisatie zich bevindt, wordt van het bestuur een andere rol gevraagd.
In Boekman Extra licht Hannah van der Plaat het belang van meer duidelijkheid bij sponsoring in cultuur toe. Met bijdragen vanuit Platform Governance in Cultuur over governance in cultuur in tijden van corona en Cultuur+Ondernemen over het spanningsveld tussen culturele organisatie en financier.
Uitspraak over de positie van een medebestuurder in geval van een tweehoofdig bestuur. Commentaar van Marleen van Uchelen bij een uitspraak over het ontslag van de bestuurder van woningstichting Rochdale, niet Mollenkamp (de “Maserati-man”) maar zijn medebestuurder die ook al heel lang aan (voorgangers van) Rochdale verbonden was. Je zou als medebestuurders juist kritisch over en weer moeten zijn naar elkaar maar je kunt elkaar ook in negatieve zin meetrekken.
Bij culturele instellingen zie je ook vaak een tweehoofdig bestuur. Een tweehoofdig bestuur kan ongelukkig zijn, zeker als een van de twee – zoals in dit geval – steeds de ander kan overrulen. Overigens wordt dat straks, als het Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen wet wordt, volgens Marleen terecht verboden om in statuten vast te leggen dat een van de twee een doorslaggevende stem heeft.
Als het om bestuur en toezicht in organisaties gaat, zijn ‘het bestuur’ en de ‘raad van toezicht’ de twee organen die er toe doen. De GCC 2019 benoemt alleen het raad-van -toezicht-model. Dat betekent niet dat de raad-van-toezicht altijd het gewenste model is. Lees meer over de herkomst van het raad-van-toezicht-model in GCC_tool_02_keuze_besturingsmodel, geschreven voor de GCC 2014.
Op 15 mei 2019 sprak Marry de Gaay Fortman de Goed Bestuur Jaarlezing 2019 uit: Diversity of thoughts en de juiste antennes voor good governance. Van samenlevingsblind naar samenlevingsproof.
Nu (de herziene versie van) het Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen weer volop in behandeling is bij de Tweede Kamer komen belangrijke wijzigingen in Boek 2 BW voor stichtingen steeds dichterbij. Voor veel soorten stichtingen gelden aanvullende sectorale wetten en governancecodes. In dit artikel komt aan de orde hoe de aankomende wijzigingen zich verhouden tot dergelijke sectorwetten en codes. Door mr. dr. Marleen van Uchelen-Schippers
Een korte handreiking met het oog op verantwoorden voor 2018 en 2019 volgens de Governance Code Cultuur.
Verantwoording GCC 2018 en 2019
In Boekman Extra #12 aandacht voor twee afstudeeronderzoeken aan de opleiding Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht. Elien Hagedoorn onderzocht hoe de Raad voor Cultuur musea beoordeelt. Thijs de Boer richt zich op de verantwoordingsrelatie tussen Nederlandse popfestivals en –podia en gemeentelijke overheden. Beide onderzoeken laten zien dat goede relaties tussen overheden en culturele instellingen investeringen, inspanningen en inlevingsvermogen van beide partijen vragen.
Volgens de Hoge Raad kan dit een belanghebbende zijn (12-10-2018). Het gaat om de mate van betrokkenheid. Nadere uitleg en toepassing zal moeten blijken in de toekomst. Interessant voor casus in de cultuursector waar betrokkenen zich soms machteloos voelen: wie houdt toezicht op het bestuur en/of raad van toezicht en wat kunnen we doen bij misstanden.
Bij een ‘principle based’ code moet je als raad van toezicht zelf invulling aan de globale principes geven. Dat biedt ruimte voor maatwerk maar vraagt ook actie van de RvT. In de praktijk blijkt dat moeilijk te zijn. Lees meer in een onderzoek in de zorgsector naar de invulling van ‘belangenverstrengeling’.
De link naar het onderzoek bij het Stedelijk. Lees zelf de observaties van de commissie.
De column gaat over governance kwesties in de semi publieke sector. Aangehaald wordt het rapport Een lastig gesprek van commissie Halsema in 2013. Vervolgens de link naar de onrust rondom het Stedelijk Museum, de betrokkenheid van de gemeente en Halsema die is benoemd tot burgemeester. De slotzin luidt: “… Een lastig gesprek wordt dé vraagbaak voor beter bestuur.”
Casus gaat over de aansprakelijkheid van bestuur en toezicht inzake de uit de hand gelopen kosten van een nieuwbouwproject in Leiden. Volgens de rechtbank kan aan de bestuurders en toezichthouders geen ernstig verwijt worden gemaakt. Reactie op uitspraak door Marleen van Uchelen in rechtspraak.nl: Aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders in publieke sector. Geen sprake van ernstig verwijt in verband met besluit tot nieuwbouw. Bouwproject past in toen bestaande tijdsgeest en dient belangen van ROC Leiden. Statutaire doel is niet overschreden. Bestuurders hebben hun taak niet onbehoorlijk vervuld. Jegens toezichthouders zijn geen andere specifieke verwijten gemaakt, zodat ook vordering ex art. 6:162 BW wordt afgewezen. Ten overvloede geeft rechtbank uiting aan haar verbazing over dagvaarden van toezichthouders gelet op oordeel van Commissie-Meurs over hun rol.
Ga bij problemen in governance terug naar de basis. Waar ging het eigenlijk allemaal om. Waarom doen we wat we doen. Zie bijgaand artikel van Ludo v.d. Heyden, docent bij Insead.
Het duivelse dilemma van onafhankelijkheid versus betrokkenheid voor de raad van toezicht… Helpt een principle based code of is de gegeven ruimte te vrijblijvend? Onderzoeksrapport over naleving Governancecode voor de zorg geeft aan dat invulling open waarden als lastig wordt ervaren. Verwezen wordt naar begeleidende tools uit toolkit van Governance Code Cultuur 2014 als bruikbaar voorbeeld. Rapport via de link in bijgaand artikel.
Artikel over de ervaring met inspectie door externe toezichthouder in woningbouwsector. Vanuit intern toezicht komt vraag naar goede maar zeker ook slechte praktijkvoorbeelden naar aanleiding van de inspectiegesprekken.